U Narodnoj i univerzitetskoj biblioteci Republike Srpske, danas je otvorena izložba pod nazivom „Na temeljima Srpske čitaonice“, kojom se obilježava 150 godina od osnivanja Srpske čitaonice u Banjoj Luci.
Izložbu je svečano otvorio gradonačelnik Igor Radojičić koji je naglasio da je, kroz vijek i po istorije, čitaonica odnosno biblioteka, doživjela različite uspone i padove, ali da je uspjela da se održi i svima koji su tome doprinijeli valja čestitati.
– Ovo je veoma važan događaj u istoriji grada, ali i za našu kulturu i našu pismenost. Izložba se nalazi u programu obilježavanja Dana grada i zahvaljujem se NUB RS na ovoj izložbi. Čitaonica je nastala u vremenima neprijateljske tuđe vlasti odnosno za vrijeme turske vladavine koja je već bila na izdisaju, sa namjerom da se okuplja srpsko pravoslavno stanovništvo, te širi pismenost i kultura. Od tada do danas, kao prethodnica NUB RS, čitaonica je prolazila kroz različite faze razvoja – rekao je u svom obraćanju gradonačelnik Radojičić i podsjetio da je u Banskom dvoru nedavno otvorena izložba o školustu u Banjoj Luci između dva rata i da ove dvije izložbe međusobno korespondiraju sa temom prosvjete i kulture u našem gradu u zadnjih 150 godina.
Direktor Narodne i univerzitetske biblioteke RS, Ljiljana Petrović Zečić, podsjetila je na istoriju koju je prošla Srpska čitaonica, od prije 150 godina do danas.
– Autori izložbe Vanja Šmulja i Spomenka Kuzmanović, povukli su vremensku vertikalu od Srpske čitaonice 1868. do Narodne i univerzitetske biblioteke RS 2018. godine. Osnivanje čitaonice u okviru Banjalučke bogoslovije imalo je za cilj da razvija čovječnost društvenost i obrazovanost. Period 1941-1945. je bio crni period za biblioteku jer je preimenovana u Hrvatsko državno kazalište, a sve knjige na ćirilici su bile spaljene. Poslije Drugog svjetskog rata formira se Narodna biblioteka, a deset godina kasnije dobija naziv Narodna biblioteka „Petar Kočić“. 1981. biblioteka dobija univerzitzetsku funkciju, a 1999. postaje republička institucija Republike Srpske – rekla je Petrović Zečić.
Jedan od autora izložbe, Vanja Šmulja, kazala je da je ponosna na NUB RS kao čuvara tradicije, i da je u vremenu digitalizacije, naša biblioteka i danas puna ljudi. Ona je naglasila da u postavci izložbe „Na temeljima Srpske čitaonice“ nisu pominjane države ili državnici, već da su se autori držali istorijskih spisa o čitaonici kao svjetioniku kulture i pismenosti.
