Životna sredina
Lokalni ekološki akcioni plan
Grad Banja Luka nastavlja tendenciju zaštite životne sredine na svom području, kao i tendenciju uvođenja novih aktivnosti iz ove oblasti. Na osnovu člana 39. Zakona o lokalnoj samoupravi („Sl. Glasnik RS“, BR. 97/16,36/19 i 61/21) i člana 38. Statuta Grada Banja Luka („Sl. Glasnik Grada BL“ br. 14/18 i 9/19), Skupština Grada je na 23. sjednici održanoj 24.8.2023. godine usvojila novi Lokalni ekološki akcioni plan (LEAP) za grad Banju Luku, i to za period 2022-2027. godina. Plan sadrži 11 oblasti kojima se predlažu mjere i aktivnosti za poboljšanje stanja životne sredine, a na osnovu detaljne analize stanja.
Podizanje novih drvoreda, donatorska sadnja, redovan obilazak Komisije za sječu drveća na gradskim površinama u cilju revitalizacije i sigurnosti, njega starih drvoreda i blokovskog zelenila, sve su ovo aktivnosti kojima pospješujemo sliku Banja Luke kao zelenog grada. Redovno proljetno i jesenje orezivanje stabala i podizanje krošanja, sanitarna sječa stabala, uređenje parkova i izletišta, sadnja i njega cvijetnjaka, uzimljavanje ruža, njega žbunastih formacija, redovno košenje i niz drugih aktivnosti su na programu svake godine. Uvođenje novine tzv. „sadi pa gradi“ modela, gdje je investitor koji gradi kolektivni stambeno poslovni objekat, kolektivni stambeni objekat ili poslovni objekat površine veće od 1000 m², dužan da obezbijedi sadnju jednog drveta na svakih 500 m² projektovane bruto površine također doprinosi slici zelene Banja Luke.
Redovan odvoz otpada, odvoz kabastog otpada grajferom, ručno čišćenje i prikupljanje, rad velike i male čistilice, pranje, uklanjanje deponija su redovne aktivnosti na poslovima higijene. Od 2024. godine krećemo i sa postavljanjem velikih kontejnera po naseljima, gdje će građani tri dana u mjesecu imati na raspolaganju kontejner za kabasti otpad. Nadamo se još čistijem i ljepšem gradu. Također, posebnu pažnju u narednom periodu posvećujemo uređenju kontejnerskih mjesta kao i nabavci novih podzemnih i nadzemnih kontejnera koji će osim funkcionalnosti imati i estetiku.
Akcija „Čisto lice grada“ već je postala tradicija. Polovinom marta zajedno sa našim sugrađanima krećemo u detaljno „pospremanje“ čitavog grada,svake sedmice jedno naselje,a posljednji dan u sedmici je rezervisan za druženje sa mještanima.
Praćenje aerozagađenja je i dalje jedan od glavnih segmenata životne sredine koji pratimo,a uvođenjem niza promjena u različitim oblastima idemo u pravcu poboljšanja kvaliteta vazduha. I naravno, sa ciljem unapređenja životne sredine očekuje nas još niz novina i aktivnosti…
Svake godine, 22. septembra – Grad obilježava „Dan bez automobila“, kada se obustavom saobraćaja na nekoliko časova u gradu skreće pažnja građanima da korištenje automobila svedu na najmanju moguću mjeru. Mjerenjem aerozagađenja kada je saobraćaj aktivan i kada je zaustavljen, dobijamo jasne rezultate kao i poruku: čistiji vazduh u satima bez automobila!
Podaci o kvalitetu vazduha (dnevni)
Dnevni podaci o aerozagađenju na ovoj stranici su dostupi u periodu trajanja grijne sezone. I dalje ih možete pratiti na linku OVDJE.
Podizanjem svijesti građana o izboru energenta za loženje nastojaće se, između ostalog, popraviti slika kvaliteta vazduha u zimskim mjesecima. S tom namjerom urađen je promotivni video spot, kojim se želi upozoriti građane da pravilan izbor energenta za grejnu sezonu utiče na kvalitet vazduha u gradu, i da je moguće postići i čist vazduh i tople domove.
Buka se i dalje mjeri svaki mjesec na pet lokacija u gradu, i to: naselje Borik – raskrsnica ul. Gavre Vučković i Vojvode Radomira Putnika; naselje Obilićevo – ul. Cara Lazara i Bulevar vojvode Stepe Stepanovića; Kružni tok- raskrsnica ul. Krajiških brigada, Karađorđeve i Bulevara cara Dušana; Raskrsnica na Bulevaru – ul. Kralja Petra Prvog Karađorđevića i Bulevar cara Dušana; naselje Rosulje-raskrsnica ul. Krajiških brigada i Trive Amelice, takođe je urađena mapa buke na lokaciji Hirurgija.
Zelenilo i parkovi
Banja Luka je poznata kao grad zelenila – ima 22.000 stabala drveća zasađenih u alejama, parkovima i naseljima, koje je u obavezi da održava Grad. Tu je i 150 hektara travnjaka, 40 kilometara zelene ograde, 31.000 komada ukrasnog grmlja i 5.000 komada ruža, te veliki broj sezonskog cvijeća.
Zbog problema propadanja starih dvroreda, Zavod za zaštitu kulturnog, istorijskog i prirodnog nasleđa Republike Srpske izradio je Studiju analiza zdravstvenog stanja stabala sa mjerama sanacije.
Planom sanacije drvoreda predviđeno je da se uklone suva i stabla lošeg zdravstvenog stanja, uradi detaljna stručna rezidba krošanja svih stabala, da se saniraju rezovi i oštećenja od lomova i drugih mehaničkih oštećenja, zatim pripremi redovna hemijska zaštita svih stabala, popuna drvoreda pojedinačno ili u nizovima, formiranje novih nizova drvoreda, ugradnja sistema za zalijevanje, prihranjivanje, provjetravanje i montažu vertikalnih štitnika. Primjenjujući preporuke iz Studije, unesene su i nove vrste: kuglaste forme jasena, javor, japanske trešnje i drugih vrsta, a po preporuci stručnjaka, gotovo da je napuštena sadnja kestena, katalpe i nekih vrsta javora.
Danas se zelene površine održavaju prema urađenom programu održavanja za svaku godinu, kojim je predviđeno da se travnjaci u parkovima i u užem dijelu grada kose sedam do 15 puta godišnje, zelene trake uz saobraćajnice najmanje četiri do sedam puta godišnje, a travnjaci u naseljima dva do četiri puta.
Osim košnje, vrši se i rekonstrukcija, djelimična ili potpuna, uništenih travnjaka. Redovno orezivanje žive ograde i grmlja podrazumijeva najmanje dva puta godišnje orezivanje i zanavljanje oštećenih mjesta. Godišnje se zasadi oko 2.000 stabala.
Dva najznačajnija parka u gradu su park „Petar Kočić“ i park „Mladen Stojanović“.
Vodotokovi
Glavni vodotok Banje Luke je Vrbas. Sa svojom karakterističnom bojom i pejzažima koje stvara na svom putu od Zec planine do rijeke Save, jedna od najljepših rijeka u Bosni i Hercegovini. Dijeli grad na dva dijela. Na području grada u Vrbas se ulijevaju pritoke: Vrbanja, Suturlija, Crkvena, Švrakava, Rekavica, i dr.
Južno od Banje Luke, Vrbas je stvorio fantastičan kanjon u kojem se nalazi niz prirodnih rijetkosti. Brzaci, slapovi, bukovi, plaže, okolne stijene, te bogatstvo biljnog i životinjskog svijeta čine ovaj predio posebnim.
Vrbas karakterišu rijetke i plemenite vrste ribe iz porodice salmonida, kao što su potočna pastrmka, lipljen i mladica, što govori o izuzetno kvalitetnoj vodi i specifičnosti ribljeg fonda. Vrbas je rijeka na kojoj se održavaju mnoge manifestacije i sportska takmičenja. Posebnu atrakciju predstavljaju sportovi na vodi za koje ova rijeka pruža izvrsne uslove. Specifičnost ove rijeke predstavlja i čamac dajak koji je dobio ime po motki koja služi za guranje čamca.
Posljednih nekoliko godina daleko više je posvećena pažnja na uređenju i održavanju vodotoka na području grada, posebno rijeke Vrbas, njenih pritoka, te većeg broja regulisanih i neregulisanih potoka. Da bi Vrbas sačuvao svoju ljepotu i čistoću tokom cijele godine redovno se vrše određene aktivnosti na uređenju sa posebnim akcentom u ljetnom periodu da bi obale i korito rijeke bile bezbjednije za kupanje, šetanje, razne oblike rekreacije, a posebno i za određivanje raznih manifestacije.
Rješenjem o zaštiti kompleksa „Univerzitetski grad“, broj 15.04-960-39/11, od 16.05.2012. godine, kompleks „Univerzitetski grad“ u Banjoj Luci je stavljen pod zaštitu kao zaštićeno područje za upravljanje resursima. Zakonski osnov za donošenje ovog dokumenta bio je sadržan u članu 36. Stav 3. Zakona o zaštiti prirode („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 50/02, 34/08, 59/08, 113/08).
Usaglašavanjem sa novim Zakonom o zaštiti prirode („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 20/14), kompleks „Univerzitetski grad“ je Odlukom Skupštine grada Banja Luka proglašen zaštićenim područjem sa održivim korišćenjem prirodnih resursa – kategorija VI – objekti oblikovane prirode, pod nazivom Spomenik prakovske arhitekture „Univerzitetski grad“. Ovu odluku donijela je Skupština grada Banja Luka na 5. sjednici održanoj 26.12. i 27.12.2016. godine i objavila u Službenom glasniku grada Banja Luka broj 39/16. Dokumenta prostornog uređenja i drugi razvojni planovi i programi koji obuhvataju ovo zaštićeno područje usaglašavaju se sa odredbama ove odluke. Zakonski osnov za donošenje ovoga dokumenta sadržan je u članovima 76. i 77. Zakona o zaštiti prirode („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 20/14).
Spomenik parkovske arhitekture „Univerzitetski grad“ stavljen je pod zaštitu u svrhu očuvanja dendroflore, ornitofaune, objekata kultutrno-istorijskog nasljeđa, uspostavljanja botaničke bašte i arboretuma i obavljanja naučnih i nastavnih aktivnosti.
Zaštićeno područje Spomenik parkovske arhitekture „Univerzitetski grad“ nalazi se na teritoriji grada Banjaluka, u naselju Borik, Mjesna zajednica Borik II. Obuhvata katastarsku česticu: K.Č. 1623, K.O. Banja Luka 6, ukupne površine 273 817 m2. Park je smješten u banjalučkoj kotlini, na lijevoj obali rijeke Vrbas, tj. između 44°46′ 20.1“ i 44°46′ 39.1“ sjeverne geografske širine i 17°12′ 26.3“ i 17°12′ 57.5“ istočne geografske dužine.
Spomenikom parkovske arhitekture „Univerzitetski grad“ upravlja Institut za genetičke resurse Univerziteta u Banjoj Luci.